（Dutch）Opkomen voor Tibet, Oost‑Turkistan, Hongkong en Zuid‑Mongolië

2025-10-11 SMC OTHERS 0

Een blik op het standpunt van het Nederlandse parlement over China

In 2024 en 2025 nam de Tweede Kamer duidelijk stelling over de mensenrechtensituatie van Tibetanen, Oeigoeren, Hongkongers en Zuid-Mongoliërs. Onze coalitie, bestaande uit de Nederlandse Stichting International Campaign for Tibet, de Tibetaanse Gemeenschap Nederland, Tibet Support Groep Nederland, Vereniging FreeUyghur, Stichting Europa Oost-Turkistan Educatie Centrum, Dutch Uyghur Human Rights Foundation, Netherlands4Hongkong, NGO-DEI en Southern Mongolian Congress Nederland, bracht deze thema’s structureel onder de aandacht. We brachten misstanden als dwangarbeid en economische uitbuiting in de Oeigoerse regio, staatscontrole op religie in Tibet, het verlies van autonomie in Hongkong, de onderdrukking van taal en onderwijs in Zuid-Mongolië en de groeiende veiligheidsrisico’s door Chinese invloed en spionage onder de aandacht. Sinds begin 2025 hebben onze organisaties actief bijgedragen aan het parlementaire debat en Kamerleden voorzien van informatie en aanbevelingen.

Met het oog op de verkiezingen vindt u hieronder een feitelijk overzicht van hoe partijen hebben gestemd op belangrijke moties, en hoe dit zich verhoudt tot wat zij in hun verkiezingsprogramma beloven. Stemgedrag laat zien wat partijen daadwerkelijk doen. Verkiezingsprogramma’s laten zien wat zij zeggen te willen doen.

Samenvatting per partij op kern-moties (2024–2025)

Uitleg per motie en stemming

Tibet

EU‑Tibetstrategie en speciale gezant — 35207‑84 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: verzoekt het kabinet om zich in EU‑verband in te zetten voor een gecoördineerde Tibet‑strategie en de benoeming van een EU‑speciaal gezant voor Tibet.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, ChristenUnie, CDA, VVD.
Tegen: NSC, SGP, BBB, JA21, PVV, FVD.
Bron: Motie van de leden Paternotte en Boswijk over een speciale EU-vertegenwoordiger en een gezamenlijke EU-Tibetstrategie

Geen rol voor de CCP in de opvolging van de Dalai Lama — 35207‑93 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: spreekt uit dat de erkenning van de opvolger van de 14e Dalai Lama uitsluitend voortvloeit uit Tibetaanse boeddhistische tradities en roept de regering op dit actief uit te dragen.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, CDA, VVD, BBB, PVV.
Tegen: SGP, JA21, FVD.
Bron: Motie van het lid Kahraman c.s. over uitspreken dat de Chinese Communistische Partij geen stem mag hebben in de opvolging van de dalai lama

Oeigoerse rechten en verantwoordelijkheid

Sancties tegen daders van misbruik tegen Oeigoeren — 35207‑89 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: verzoekt om (EU‑)sancties tegen individuen en entiteiten die verantwoordelijk zijn voor ernstige mensenrechtenschendingen tegen Oeigoeren.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, BBB, JA21.
Tegen: VVD, PVV, FVD.
Bron: Motie van de leden Van Baarle en Paternotte over meer sancties voor de plegers van mensenrechtenschendingen tegen Oeigoeren

EU‑breed verbod op producten gemaakt met Oeigoerse dwangarbeid — 35207‑90 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: roept het kabinet op om een EU‑verbod te steunen en te versnellen voor producten waarbij Oeigoerse dwangarbeid aannemelijk is.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, BBB.
Tegen: VVD, JA21, PVV, FVD.
Bron: Motie van het lid Van Baarle over in EU-verband producten weren die voortkomen uit Oeigoerse dwangarbeid

Naam “Oost‑Turkistan” i.p.v. “Xinjiang” — 35207‑91 (9 april 2025). Verworpen.
Wat het doet: verzoekt de regering om in officiële communicatie de naam “Oost‑Turkistan” te gebruiken.
Voor: GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, D66, CDA.
Tegen: SP, Volt, NSC, ChristenUnie, SGP, VVD, BBB, JA21, PVV, FVD.
Bron: Motie van het lid Van Baarle over de naam Oost-Turkestan hanteren in plaats van Xinjiang

Onafhankelijk genocideonderzoek — 35207‑96 (9 april 2025). Verworpen.
Wat het doet: verzoekt om Nederlandse/EU‑steun voor een onafhankelijk, juridisch onderzoek naar mogelijke genocide tegen Oeigoeren.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, ChristenUnie, SGP, CDA.
Tegen: NSC, VVD, BBB, JA21, PVV, FVD.
Bron: Motie van de leden Boswijk en Paternotte over wetenschappelijk onderzoek naar de vraag of de Chinese aanpak in de Oeigoerse regio als genocide kan worden gedefinieerd

Begroting BuZa: extra EU‑stappen tegen goederen uit Oeigoerse dwangarbeid — 36600‑V‑53 (26 november 2024). Aangenomen.
Wat het doet: budgettaire opdracht aan het kabinet om extra EU‑maatregelen te bevorderen die de import van met dwangarbeid vervaardigde goederen tegengaan.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, VVD, BBB, JA21.
Tegen: PVV, FVD.
Bron: Gewijzigde motie van het lid Van Baarle over in Europees verband aanvullende stappen zetten om producten te weren die vervaardigd zijn met Oeigoerse dwangarbeid (t.v.v. 36600-V-37)

Hongkong en Zuid‑Mongolië

China’s mensenrechtenschendingen stelselmatig aankaarten — 35207‑92 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: verplicht de regering om schendingen systematisch en publiek aan te kaarten, expliciet m.b.t. Oeigoeren, Tibetanen, Mongolen en anderen; in praktijk ook gebruikt om Hongkong te adresseren.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, VVD, BBB, JA21, PVV.
Tegen: FVD.
Bron: Motie van het lid Kahraman c.s. over mensenrechtenschendingen steeds weer ter sprake brengen tegenover China

Veiligheid, invloed en spionage

Uitspreken tegen Chinese escalatie — 35207‑83 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: verzoekt het kabinet om consequent diplomatiek en publiek te reageren op Chinese dreiging en escalatie in internationale context.
Voor: GroenLinks‑PvdA, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, CDA, VVD, BBB, JA21, PVV.
Tegen: SP, PvdD, SGP, FVD.
Bron: Motie van het lid Paternotte c.s. over zich altijd uitspreken tegen Chinese escalatie

Onafhankelijk advies tegen ongewenste invloed — 35207‑86 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: vraagt om een onafhankelijk adviesmechanisme/expertise om ongewenste beïnvloeding, intimidatie en spionage tegen te gaan, inclusief gericht op diaspora‑gemeenschappen.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, VVD, BBB.
Tegen: JA21, PVV, FVD.
Bron: Motie van de leden Ceder en Boswijk over de gevolgen van bezuinigingen op de invloed van China

Bescherm vitale infrastructuur tegen spionage en buitenlandse inmenging — 35207‑95 (9 april 2025). Aangenomen.
Wat het doet: draagt de regering op concrete maatregelen te nemen om vitale sectoren te beschermen tegen spionage en inmenging door de Chinese staat en gelieerde entiteiten.
Voor: SP, GroenLinks‑PvdA, PvdD, DENK, Volt, D66, NSC, ChristenUnie, SGP, CDA, VVD, BBB, JA21, FVD.
Tegen: PVV.
Bron: Motie van het lid Boswijk c.s. over het vervolgonderzoek naar de beveiliging van vitale infrastructuur met spoed uitvoeren

NB: een TikTok‑privacy‑motie (35207‑85) werd die week ingediend en later door de regering beantwoord. Er was geen plenaire stemming; deze telt niet mee.
Bron: Motie van het lid Ceder over harde privacyvoorwaarden voor TikTok

Wat partijen opschreven in hun verkiezingsprogramma’s

  • GroenLinks-PvdA en D66 bevestigen in hun programma’s een duidelijke inzet voor mensenrechten en internationale samenwerking. Hun stemgedrag toont consistentie: zij stonden aan onze zijde bij vrijwel alle moties over Tibet, de Oeigoeren, Hongkong en Zuid-Mongolië.
  • De VVD benadrukt vooral veiligheid, technologie en economische weerbaarheid. Zij stemden mee op moties over Tibet en nationale veiligheid, maar wezen de belangrijkste voorstellen over de Oeigoeren af.
  • BBB spreekt over het verkleinen van de afhankelijkheid van China en Rusland. In de Kamer steunde de partij voorstellen over de-risking en infrastructuurbeveiliging, maar toonde wisselend stemgedrag op mensenrechten.
  • CDA, ChristenUnie, Volt, DENK, SP en PvdD koppelen waarden aan internationale verantwoordelijkheid en Europese samenwerking. Zij steunden het grootste deel van de moties en toonden solidariteit met onze gemeenschappen.
  • NSC en JA21 bleven op afstand met voorzichtige formuleringen en verdeeld stemgedrag.
  • PVV, FVD en SGP deden geen enkele toezegging over Tibet, de Oeigoeren, Hongkong of Zuid-Mongolië en stemden vrijwel consequent tegen onze voorstellen.

Bron: Verkiezingsprogramma’s- Online Archief Rijksuniversiteit Groningen

Dank waar het verdiend is

Wij bedanken zesvijf Kamerleden die consequent steun gaven en zichtbaar leiderschap toonden: Jan Paternotte (D66), Isa Kahraman (NSC), Kati Piri  & Tom van der Lee (GroenLinks‑PvdA), Stephan van Baarle (DENK) en Derk Boswijk (CDA). Zij dienden en stuurden meerdere van de hierboven genoemde moties en hielden onze gemeenschappen in beeld.

Namens

Nederlandse Stichting International Campaign for Tibet (ICT Europe)

Logo

Tibetaanse Gemeenschap Nederland (Tibetan Community Netherlands)

Logo

Tibet Support Groep (TSG) Nederland

Logo

Vereniging FreeUyghur

Logo

Stichting Europa Oost-Turkistan Educatie Centrum (SEOTEC)

Logo

Dutch Uyghur Human Rights Foundation (DUHRF)

Logo

Netherlands4Hongkong (Netherlands for Hong Kong)

Logo

NGO-DEI (我地) – Den Haag

Logo

Southern Mongolian Congress Nederland

Logo

Students for a Free Tibet Netherlands (SFT NL)

Logo

PDF

Initiatiefnota.PDFDownload
Kamerbrief-inzake-kabinetsreactie-op-Initiatiefnota-over-een-Nieuwe-China-Strategie.PDFDownload